Sağlık Rehberi

Çocuklarda Kalça Çıkıklığı


Çocuklarda kalça çıkığı eskiden doğuştan kalça çıkığı olarak adlandırılmaktaydı. Ancak günümüzde Gelişimsel Kalça Çıkığı olarak adlandırılmaktadır. Bunun nedeni kalça çıkığının bebek anne karnındayken başlıyor olmasıdır. Anne karnında bebekte kalça çıkığı bulguları ne kadar erken oluşmaya başlarsa, doğduktan sonra kalçalar o kadar ileri derecede etkilenmiş olmaktadır. Daha geç etkilenenlerde hastalık daha hafif olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kalça çıkığı tam çıkık, yarı çıkık ve muayene sırasında eklemde hafif oynama olarak sınıflandırılır. Tüm bu tiplerin tedavi edilmesi gerekir. Hafif olan tiplerde tedavi daha çabuk sonlandırılırken, tam çıkık olanlarda daha uzun sürmektedir.

Kalça Çıkığı Nedenleri ve Riskli Bebekler

İlk çocuk
Kız çocuk
Makat gelişi doğum
Amnion sıvısının az olması
Ailede kalça çıkığı hikayesi olması
İkiz-üçüz bebekler

Kalça Çıkığı Belirtileri ve Riski

Bebekte boyunda eğrilik, ayaklarda şekil bozuklukları, omurgada eğrilik gibi hastalıklar varsa, kalça çıkığı görülmesi riski daha fazladır. Ayrıca bebekte kalp ve damar hastalığı, idrar yolları hastalıkları ve mide bağırsak hastalıkları da varsa, kalça çıkığı riski yüksektir. Yenidoğan döneminde (ilk 2 ayda) kalçadan hareket ile klik sesi gelmesi, aşırı hareket ile kalçada gevşeklik hissedilmesi önemlidir. Kalça çıkığının tespit etmenin en erken ve doğru yolu yenidoğan döneminde bebeğe kalça ultrasonografisi yapmaktır. Ultrasonografi anneye gebelik sırasında birçok kez yapılmaktadır. Ancak gebelik sırasında yapılan ultrasonografilerde bebeğin kalçasının muayenesi yapılmamaktadır. Bu nedenle her şey normal olan bir gebelikte doğumdan sonra bebekte kalça çıkığı saptanabilmektedir. Yenidoğan döneminde el ile muayenede % 10 oranında hatalı sonuç çıktığı yapılan çalışmalarda saptanmıştır. Bu nedenle yenidoğan döneminde mutlaka kalça ultrasonografisi ile kalçalar muayene edilmelidir. 4 aydan sonra ise kalça ultrasonografisi artık doğru sonuç vermesi azaldığından, kalça röntgeni çekilmektedir.

Doğduktan sonra kundak uygulaması ailenin sağlam kalçaları olan bir bebeğe yapabilecekleri en büyük kötülüktür. Sağlam ve yuvasında olan kalçalar kundak uygulaması ile yerinden çıkabilmektedir.

Çocuğumda kalça çıkığı problemi olduğunu nasıl anlarım ?

• 3 aylıktan daha büyük bebeklerde kalçalarda yana açılmada kısıtlanma, bacak boylarında eşitsizlik, kasık ve bacak çizgilerinin eşit olmaması çok önemli bulgulardır.

• 12 aydan sonra çocuklar artık yürümeye başlarlar.Yürümeye başladıktan sonra, tek taraflı tam çıkık varsa o zaman çocuktaki aksama fark edilir.

• İki taraflı çıkıklarda aksama tecrübeli kişiler tarafından fark edilebilir.

• Çocuğun ayakta duruşunda karın öne daha çıkıktır ve arkadaki bel çukuru daha oyuktur.

Tek taraflı ve çift taraflı çıkıklar çocuğun yürümesini geciktirmezler. Çocuk normal çocuklar gibi 1.5 yaşından önce yürür.

Kalçası çıkık olan çocuklarda, yenidoğan dönemi de dahil hiçbir dönemde bacak hareketleri kalçada huzursuzluk ve ağlamaya neden olmaz. Bez değiştirirken huzursuz olması ve olmaması kalça çıkığının bir bulgusu değildir.

Tedavide altın dönem yenidoğan dönemindeki ilk 3 aydır.  Yapılan çalışmalarda ilk 3 ayda kalçanın hem kemik hem de kıkırdak dokularının iyileşme potansiyeli en fazladır. Bu dönemde tedavi bazen 1 ayda bile tamamlanabilmektedir.

Yenidoğan döneminde ultrason ile tanı konan kalça çıkıklarında Pavlik bandaj ile kısa sürede iyileşme sağlanmaktadır. Pavlik bandaj yıllardır dünyada en yaygın kullanılan ve fizyolojik bir tedavi şeklidir. Kalçalar bükük ve yana açık şekilde tutularak, iyileşme sağlanmaktadır.

1 yaş civarında artık ameliyat yapılması gerekmektedir.
1.5 yaştan sonra ise kalça yuvasına ve bacak kemiğini de kesecek ve düzeltecek daha kapsamlı ameliyatlar yapılmaktadır.
7 yaştan sonra saptanmış kalça çıkıklarında ameliyat yapılmamaktadır.
Kalçalar olduğu haliyle bırakılmaktadır.
35-40 yaşlarında ağrı yapmaya başlarsa o dönemde ameliyat yapılmaktadır.

Bu nedenle 7 yaşından önce kalça çıkığı tedavilerinin hepsi tamamlanmış olmalıdır.