Organ Nakli Merkezi

Göz nakli olarak bilinen ameliyat sadece saydam kornea tabakasının naklidir, göz tümüyle nakledilmemektedir. Kornea nakli, şeffaflığını yitirmiş ya da şekli bozulmuş kornea dokusunun çıkarılarak yerine ölüden alınan sağlıklı kornea dokusunun yerleştirilmesi ameliyatıdır. Kornea nakli dünyada yaklaşık her yıl 40000’in üzerinde yapılan bir ameliyattır. Yapılan nakil ameliyatlarının tümü içerisinde kornea nakli en sık uygulanan ve başarılı olan grubu oluşturmaktadır. 

Kornea Nedir? 

Kornea gözün dış tabakasının en önünde yer alan, gözün renkli kısmı olan irisin önünde yer alan şeffaf yapıda ve kubbe şeklinde bir dokudur. Gözün en yüksek kırıcılığa sahip tabakası olan kornea dışarıdan gelen ışığı kırarak retina üzerinde odaklanmasını sağlar. Bu şekilde görmemizi sağlayan korneadaki bulanıklık veya şekil bozuklukları görmeyi ileri derecede bozar. 

Sağlıklı Olmayan Kornea Görmeyi Nasıl Etkiler? 

Kornea hasar gördüğünde ödem(şişme) veya skar(leke) oluşumu meydana gelir. Kornea düzenliliği ve saydamlığı bozulur. Korneada skar, ödem veya başka bir nedenle oluşan düzensizlik ışığın yansımasına, dağılmasına, bulanık görmeye ve görme kaybına neden olur. 

Hangi Hastalıklarda Kornea Nakli Ameliyatı Gereklidir?

Nakil Yapılacak Kornea Dokusu Nasıl ve Nereden Temin Edilir? Göz Bankası Nedir? 

Ülkemizde Ankara ve İstanbul’da göz bankaları vardır. Göz bankaları kornea dokusunu ölüden almak, uygun besleyici ortamlarda saklamak, alınan dokunun nakile uygun olup olmadığını belirlemek ve doku nakli yapılacak merkezlere ulaştırmak ile yükümlüdür. Kornea, çeşitli nedenlerle ölen ancak korneası sağlıklı yapıda olan kişilerden alınır. Nakil yapılacak kişiye herhangi bir hastalık geçmemesi için vericinin ölüm nedeninin bilinmesi gerekir. Vericinin kanında AIDS, bulaşıcı hepatit ve frengi gibi hastalıklara yol açan mikroorganizmaların varlığı araştırılır. Kornea damarsız bir doku olduğu için kan grubu uyumu gerekli değildir. 

İdeal olarak ölümden sonraki ilk 12 saat içinde kornea alınır. Gelişen teknoloji ve uygun doku saklama yöntemleri ile ölüden yalnız kornea dokusu (gözün önündeki şeffaf tabaka, yaklaşık 15 mm çapında, 0.6 mm kalınlığında) alınır ve gözün tümünün alınması gerekmez. Bu nedenle kornea alımı, ölen kişide görünen bir değişikliğine yol açmaz. 

Ölüden alınan ve özel besleyici solüsyonlarda saklanan korneaların hücre özellikleri ve nakil için yeterli olup olmadıkları göz bankalarındaki özel mikroskoplarla incelendikten sonra belirlenir. Uygun olanlar, ideal olarak 7 gün içinde bekleyen hastalara nakledilir. 

Korneası Bulanıklaşan Herkes Kornea Naklinden Fayda Görür mü? 

Kornea naklinden fayda görebilmek için gözün kornea dışındaki yapılarının normal olması gerekir. Retina tabakasında bir hasar varsa kişi yapılan nakilden fayda görmez. Göz doktorunun yapacağı ayrıntılı muayene ve göz ultrasonografisi ile kişinin ameliyattan fayda görüp görmeyeceğine karar verilir. 

Kornea Nakli Ameliyatı Nasıl Yapılır? 

Kornea nakli ameliyatı çoğunlukla lokal anestezi altında yapılır. Hasta uyutulmaz, yalnız gözü ve çevresi uyuşturulur. Çocuklarda, lokal anestezi ile duramayacak hastalarda veya cerrah tercihi ile genel anestezi altında yapılabilir. Göz kapakları ve çevresi uygun şekilde temizlendikten sonra küçük bir alet takılarak göz kapaklarının açık kalması sağlanır. Cerrah kornea nakli için kullanılacak kornea çapını belirler. Korneadaki hasarlı kısım dikkatli bir şekilde çıkartılır. İlave katarakt ameliyatı yapılması planlanıyorsa önce katarakt alınır ve göz içi merceği yerleştirilir. Saydam verici kornea alıcı yatağa yerleştirilir ve mikrocerrahi yöntemlerle alıcı yatağa dikilir. Ameliyatın sonunda göze antibiyotikli pomad sürülerek koruyucu bir kapak ile göz kapatılır. 

Ameliyat Sonrası Dikkat Etmeniz Gereken Noktalar

Kornea nakli ameliyatının riskleri var mıdır? 
Hiç bir cerrahi girişim risksiz değildir. Kornea nakillerinin %5-30’unda ameliyat sonrası doku reddi (rejeksiyon) ortaya çıkar. 

Ameliyat sonrası nadir de olsa ortaya çıkabilecek diğer sorunlar şunlardır:

Kornea nakli ameliyatı gerekirse tekrar yapılabilir ve sonuçlar iyidir. Ameliyat sonrası kornea düzensizliği görmenin düzelmesini yavaşlatabilir. Ancak görme ameliyattan sonraki 1 yıl içinde giderek artar. 

Doku reddi ne demektir? 

Doku reddi, vücudun bağışıklık sisteminin, bir yabancıdan nakledilen dokuyu tanıması ve ondan kurtulmaya çalışma çabasıdır. Doku reddi ile yeni kornea dokusunda bulanıklaşma ve damarlanma olur, görme azalır ancak nakledilen doku yok olmaz. 

Kornea dokusu damarsız olduğu için, diğer organ ve doku nakillerine nazaran red riski daha azdır. 

Nakil yapılan bir hastada doku reddi nasıl anlaşılır? 

Nakil yapılan bir hastada, gözde kızarıklık, ışığa hassasiyet, görmede azalma ve ağrı doku reddinin ilk belirtileridir. Bu şikayetlerden herhangi biri ortaya çıktığında hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. 

Doku reddi tedavi edilebilir mi? 

Doku reddi çoğu hastada (%90) steroidli damlalarla tedavi edilerek ortadan kaldırılır. Steroidli damlalar, alıcının bağışıklık sistemini baskılar, ve yeni dokuyu reddedmesini önler. Damlalar yeterli kalmazsa, damardan yüksek doz steroidli ilaçlar vermek gerekebilir. 

Kornea naklinden sonra gözün rengi değişir mi? 

Hayır değişmez. Gözün rengini veren iris dokusu korneanın arkasında yer aldığından cerrahiden etkilenmez. 

Kornea Bağışı 

Kornea naklinde toplumda bilinenin tersine gözün tamamı değil öndeki kornea tabakası alınmaktadır. Göz küresi yerinde kalmaktadır. Kornea bağışları sayesinde görme yeteneği olmayan hastalar yaşamlarını iyi bir şekilde sürdürebilecek görme düzeyine kavuşmaktadırlar. Organ-doku bağışı yapmak isteyen gönüllüler, nakil yapılan üniversite ve devlet hastanelerinden temin edebileceğiniz organ ve doku bağışı kartlarını doldurabilirsiniz. Yasalarımıza göre kornea bir - organ değil- doku olduğu için, aksi beyan edilmedikçe, alınabilir. 

Biz 10 yıl içerisinde ortalama 250 adet kornea nakli yapmış bulunmaktayız.